Choshu Five - Năm bậc thầy hiện đại hóa Nhật Bản
Last updated: July 09, 2025 Xem trên toàn màn hình
Recommended for you
- 08 Nov 2023
Chủ nghĩa tam hiện (3 GEN) là gì? 1088 - 10 Sep 2024 Cây dừa giữa giông bão: Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” 375
- 12 Jun 2022 Marcus Aurelius: Hạnh phúc phụ thuộc vào chất lượng của những suy nghĩ 352
- 16 Nov 2021 Từ câu chuyện thích ăn cá tươi của người Nhật và ứng dụng trong chuyển đổi số doanh nghiệp 281
- 04 Sep 2022 “Phép màu 7 phút”: Bạn học được gì từ nghệ thuật dọn dẹp tàu đỉnh cao của người Nhật? 191
- 05 Jun 2025 Bài Học Cá Chình Người Nhật Dạy Con Từ Nhỏ – Sống Khỏe Là Nhờ Vận Động 57
- 10 Jul 2023 Kỹ thuật YOKOTENKAI là gì? Ứng dụng trong quy trình nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp 52
- 03 Feb 2024 Biểu đồ Ishikawa (sơ đồ xương cá) ứng dụng thế nào trong Quản Lý Dự Án Phần Mềm? 42
- 03 Jul 2025 “Đo ni đóng giày” trong xã hội hiện đại: Xu hướng hay ngược hướng? 24
Bức tranh khắc họa nhóm “Choshu Five – Năm bậc thầy”, gồm năm sinh viên Nhật Bản được cử sang Anh vào năm 1863 để theo học tại University College London. Mục tiêu của họ là tiếp cận công nghệ tiên tiến và trau dồi kỹ năng kỹ thuật hiện đại. Sau này, những người trẻ tuổi này đã trở thành lực lượng nòng cốt trong việc truyền bá tri thức khoa học và kỹ thuật về Nhật Bản, góp phần quan trọng vào công cuộc hiện đại hóa và đưa đất nước trở thành một cường quốc công nghiệp và khoa học.
Choshu Five là ai?
Vào giữa thế kỷ 19, khi Nhật Bản đang chìm trong chế độ phong kiến khép kín suốt hơn 200 năm dưới thời Mạc phủ Tokugawa, một nhóm 5 thanh niên trẻ từ phiên Choshu (nay là tỉnh Yamaguchi) đã bí mật rời Nhật Bản để du học tại Anh vào năm 1863. Việc này khi đó là bất hợp pháp và có thể bị xử tử vì chính sách bế quan tỏa cảng của chính quyền Mạc phủ.
Năm người ấy được lịch sử gọi là Choshu Five, gồm:
| Tên đầy đủ | Vai trò sau này | |
| Ito Hirobumi | Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản | |
| Inoue Kaoru | Ngoại trưởng và nhà cải cách ngoại giao | |
| Yamao Yozo | Người khai sinh hệ thống giáo dục kỹ thuật | |
| Nomura Yakichi | Nhà công nghiệp tiên phong | |
| Endo Kinsuke | Người hiện đại hóa hệ thống tài chính |
Vào ngày 27 tháng 6 năm 1863, một con tàu rời cảng Yokohama, Nhật Bản, hướng về Thượng Hải. Trên chuyến tàu ấy là năm thanh niên người Nhật: Ito Hirobumi, Inoue Kaoru, Endo Kinsuke, Inoue Masaru và Yamao Yozo. Sau khi đặt chân đến Thượng Hải, họ tiếp tục hành trình bằng một chuyến tàu khác đến London.
Họ học tại Đại học London, quan sát xã hội phương Tây và học hỏi các thành tựu khoa học – kỹ thuật, mô hình nhà nước pháp trị và tư tưởng tự do. Khi trở về Nhật, họ đã trở thành hạt nhân của công cuộc Minh Trị Duy Tân, góp phần lật đổ Mạc phủ và đưa Nhật Bản tiến vào kỷ nguyên hiện đại.
Khi đến London năm 1863, nhóm Choshu Five bắt đầu học tiếng Anh và theo học tại University College London (UCL) – ngôi trường duy nhất ở Anh thời đó mở cửa cho mọi quốc tịch và tôn giáo. Họ được Giáo sư hóa học Alexander Williamson, Chủ tịch Hội Hóa học London, trực tiếp hướng dẫn. Ông cùng vợ mình, bà Emma Williamson, đã che chở và giúp họ ổn định cuộc sống tại Anh.
Tại UCL, Choshu Five được học hóa học phân tích và tiếp cận phương pháp giáo dục hiện đại, kết hợp lý thuyết với thực hành trong phòng thí nghiệm. Nhờ sự hỗ trợ của Williamsons, họ còn được tham quan nhiều công trình công nghiệp, bảo tàng, ngân hàng và nhà máy – từ đó hiểu sâu hơn về công nghệ, thương mại và quản trị phương Tây.
Ban đầu chỉ mong học hỏi để phòng vệ đất nước, nhưng sau trải nghiệm này, họ nhận ra muốn Nhật Bản phát triển thì phải mở cửa và hội nhập cùng các cường quốc.
Tháng 4/1864, Ito Hirobumi và Inoue Kaoru trở về nước do biến cố ở Choshu. Đến năm 1869, cả năm người đều đã trở về Nhật, mang theo tư tưởng canh tân góp phần làm nên công cuộc Duy Tân Minh Trị.
- Endo Kinsuke (đứng sau, bên trái): Ở Nhật Bản, ông được vinh danh là “Cha đẻ của Kinh tế và Tiền tệ”.
- Enoue Kaoru (ngồi bên trái): Được mệnh danh là “Cha đẻ của ngành Ngoại giao” với vai trò tiên phong trong thiết lập quan hệ quốc tế hiện đại cho Nhật Bản.
- Inoue Masaru (ngồi giữa): Được xem là “Cha đẻ của ngành Sắt và Đường sắt”, ông đóng vai trò quan trọng trong phát triển hạ tầng giao thông thời kỳ đầu Minh Trị.
- Ito Hirobumi (đứng bên phải): Được gọi là “Cha đẻ của Nội các”, ông là Thủ tướng đầu tiên của Nhật và có ảnh hưởng lớn đến việc xây dựng hệ thống chính trị hiện đại.
- Yamao Yozo (đứng trước, bên phải): Được biết đến là “Cha đẻ của ngành Kỹ thuật”, ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của kỹ thuật và công nghệ trong công cuộc hiện đại hóa Nhật Bản, đồng thời góp phần huy động tài lực để xây dựng đất nước thành một cường quốc công nghiệp.
Vì sao họ dám mạo hiểm như vậy?
Khát vọng thay đổi vận mệnh quốc gia
Choshu Five là những người trẻ có tầm nhìn vượt thời đại. Dù sinh ra trong xã hội bảo thủ, họ nhận ra nếu không thay đổi, Nhật Bản sẽ bị thực dân hóa như Trung Quốc hay Ấn Độ lúc đó. Họ không muốn đất nước mình rơi vào cảnh nô lệ.
Tinh thần “dấn thân vì đại nghĩa”
Họ biết rõ hành động vượt biên là nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng họ chọn hành động vì tương lai chung, không chờ ai trao cơ hội. Đây là biểu hiện của tư duy "bước ra khỏi vùng an toàn", một điều mà nhiều người trẻ hiện đại còn chần chừ.
Bài học cho xã hội hiện đại
Quốc gia chỉ có thể cất cánh khi có những con người dũng cảm học hỏi và dám hành động
Trong thời đại AI và toàn cầu hóa hôm nay, quốc gia nào cũng đang cạnh tranh trên nền tảng tri thức. Nếu thế hệ trẻ không chủ động ra thế giới, không học hỏi cái hay của nhân loại, thì nguy cơ tụt hậu là tất yếu.
💡 Chúng ta không thể xây dựng một tương lai bằng tư duy cũ trong thế giới mới.
Không chờ “cho phép” để làm điều đúng
Choshu Five đã phá luật – nhưng không phải vì lợi ích cá nhân. Họ làm vậy vì họ thấy cái luật đó ngăn cản sự phát triển của đất nước. Đây là bài học về tư duy phản biện và can đảm thay đổi, trong khi nhiều người hiện đại vẫn sống theo thói quen "nghe lời" thay vì "tư duy".
Tôn trọng luật lệ, nhưng luật sai thì phải sửa. Tư duy tiến bộ phải đi trước thể chế.
Sự thay đổi lớn đến từ những nhóm nhỏ biết làm đúng việc lớn
Chỉ 5 người – nhưng họ đã giúp Nhật Bản cất cánh. Trong mọi thời đại, không cần cả xã hội thức tỉnh, chỉ cần một nhóm nhỏ tinh hoa đủ tầm và đủ gan. Họ là những “đầu tàu” của sự chuyển động.
Giáo dục và giao lưu quốc tế là nền tảng phát triển bền vững
Sự trưởng thành của Choshu Five không đến từ lý thuyết, mà từ việc trải nghiệm thực tế ở một xã hội tiên tiến. Ngày nay, chúng ta có Internet, có học bổng, có AI… nhưng nhiều người vẫn học kiểu thụ động, thiếu khả năng ứng dụng.
Dũng cảm như Choshu Five – Dám đi để trở về và kiến tạo
Trong một thế giới đang thay đổi quá nhanh, xã hội hiện đại cần những người như Choshu Five – nhìn xa hơn, dám làm hơn, và sống vì điều lớn hơn bản thân. Họ không phải những anh hùng sân khấu, mà là những người bình thường làm việc phi thường.
Bạn có thể không cần rời đất nước để "du học", nhưng bạn phải dám ra khỏi vùng an toàn của tâm trí. Mọi cuộc cách mạng đều bắt đầu từ sự thay đổi của một con người biết mơ lớn và hành động đủ sâu.
Việt Nam cũng từng có những “Choshu Five”: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh
Không chỉ Nhật Bản, Việt Nam đầu thế kỷ 20 cũng đã có những người tiên phong dũng cảm dám ra đi để tìm con đường mới cho dân tộc – đó là Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh, hai nhà cách mạng tiêu biểu của phong trào Duy Tân.
Phan Bội Châu – Người khởi xướng phong trào Đông Du
Với niềm tin rằng “muốn cứu nước phải học nước người”, Phan Bội Châu đã dẫn dắt hàng trăm thanh niên Việt Nam sang Nhật để học tập, hi vọng tìm ra con đường hiện đại hóa đất nước như người Nhật từng làm. Dù sau đó bị thực dân Pháp đàn áp và phong trào thất bại, ông đã khơi dậy tinh thần cầu học, cầu tiến trong giới trí thức trẻ Việt Nam.
Phan Châu Trinh – Người đề xướng canh tân văn hóa và giáo dục
Không theo con đường vũ trang, Phan Châu Trinh tin vào sự tiến hóa bằng giáo dục, tư tưởng và pháp quyền. Ông kiên trì truyền bá các giá trị mới như dân chủ, khai sáng, khoa học và tinh thần quốc dân – thay vì chỉ trông chờ vào “minh quân” hay thần thánh cứu rỗi.
Dù thất bại về mặt chiến thuật, nhưng họ đã gieo mầm tư duy chiến lược
Cả hai đều không thành công trong việc giành độc lập ngay thời của mình. Nhưng giá trị lớn nhất mà họ để lại chính là:
- Niềm tin vào tri thức, khoa học và quản trị hiện đại
- Tinh thần chống lại mê tín, bảo thủ và tư tưởng giáo điều
- Khuyến khích phản biện xã hội và đổi mới tư duy quản lý quốc gia
Trong bối cảnh hiện đại, khi nhiều người vẫn tìm “thần dược”, “phong thủy”, hoặc tin vào thầy bói hơn thầy giáo, thì bài học từ Phan Châu Trinh và Phan Bội Châu vẫn còn nguyên giá trị.
Châu Anh (Tổng hợp từ Internet)
Khám phá thêm các chủ đề sau
Đọc thêm: Hướng dẫn hợp tác viết bài (guest blogging)
Các chủ đề được quan tâm nhiều nhất
CHIA SẺ BÀI VIẾT
Mới cập nhật
