Nghịch lý tháp Maslow: Tự thực hiện là nền tảng, ai cũng có thể đạt đỉnh cao tinh thần bằng con đường riêng.

Tháp nhu cầu (Maslov) có thực sự đúng?

Published on: July 10, 2025
Last updated: August 10, 2025 Xem trên toàn màn hình

Recommended for you

11 Feb 2024 Càng đọc càng thấm: 10 suy ngẫm sâu sắc từ nhà tâm lý học Carl Jung 1947
04 Sep 2021 Tào lao là gì? Các bí quyết để tránh tào lao trong giao tiếp 1467
04 Aug 2021 Đừng sợ đi chậm, chỉ sợ đứng yên 946
28 Apr 2023 Mô hình Why, How, What là gì? 930
07 Aug 2024 Kỷ nguyên VUCA và TUNA – Cơ hội phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng 4.0 802
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 Thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần I) 787
15 Aug 2024 Kỹ năng thuyết trình với kỹ năng ABC (Accuracy, Brevity, Clarity) 574
15 Apr 2023 Nghịch lý từ câu chuyện “một chén gạo dưỡng ơn, một đấu gạo gây thù” 509
24 Mar 2021 Hiệu ứng Dunning-Kruger – Ảo tưởng sức mạnh về năng lực của bản thân 501
01 Mar 2024 "Hồ đồ", "Trung dung", "Vô vi" và "tiêu dao" là gì? 488
29 Sep 2022 Từ chuyện người ăn xin và chiếc cần câu cá, điều gì là quan trọng nhất: Kiến thức, kỹ năng hay thái độ với cuộc sống 465
01 Oct 2021 Sự Tự Điều Chỉnh (Self-Regulation) Là Gì? Tại Sao Nó Quan Trọng? 445
29 Jul 2020 Câu chuyện mài chiếc rìu trước khi chặt cây: Bài học từ tổng thống vĩ đại nhất của nước Mỹ - Abraham Lincoln 443
12 Mar 2024 Khám Phá Triết Học: Hai Nguyên Lý Cơ Bản và Những Quy Luật Đằng Sau Sự Phát Triển 433
09 Aug 2022 Hiệu ứng “rắn hổ mang” (Cobra effect): Khi giải pháp trở thành vấn đề, tưởng vui lại hóa xui 404
16 Mar 2022 [INFOGRAPHIC] 32 thiên kiến nhận thức làm sai lệch quyết định của bạn (Phần II) 388
18 Jul 2020 Lợi ích cận biên (Marginal Utility) là gì? Qui luật lợi ích cận biên giảm dần 374
04 Sep 2022 Hiệu ứng cánh bướm là gì? Ý nghĩa và tác động của hiệu ứng cánh bướm 366
19 Dec 2023 Hồi tưởng lạc quan (Rosy retrospection): Khi những quá khứ tươi đẹp có thể đe dọa đến tương lai của bạn 356
11 Oct 2024 "Kham Nhẫn" Trong Kinh Doanh: Sức Mạnh Của Sự Kiên Nhẫn 332
08 Nov 2022 16 phong cách làm việc của người Nhật Bản mà Việt Nam cần học hỏi 325
10 Jul 2021 Chuyên gia chia sẻ các nguyên tắc tư duy sáng tạo hệ thống với tên gọi Systematic Inventive Thinking (SIT) 318
22 May 2022 Tư duy ngoài hộp (Thinking out of box) là gì? Tại sao quan trọng với sự phát triển của doanh nghiệp? 307
14 Sep 2024 11 Cơ Chế Tâm Lý Che Giấu Cần Nhận Diện Để Hiểu Bản Thân và Người Khác 298
11 Sep 2022 Sức mạnh của lời khen 237
22 Jan 2025 Khi ngư dân không thể ra khơi, họ sửa lưới 226
02 Oct 2023 OCEAN: Mô hình 5 tính cách Big Five 190
02 Oct 2023 Ngôi Chùa Trăm Năm và Viên Gạch Vỡ: Bài Học Thấm Thía Về Lỗi Nhỏ Trong Bức Tranh Lớn 184
01 Sep 2023 Định luật Goodhart và định luật Campbell - Nghịch lý về thành tích 181
03 Sep 2020 Hiệu ứng rắn hổ mang, Luật Goodhart, Campbell & Chuyện thi cử 175
10 Sep 2024 Tại sao những thứ chúng ta muốn lại ít khi có được? 171
09 Jan 2025 10 Nghịch Lý Cuộc Sống Từ Phim Upstream (nghịch hành nhân sinh): Đối Mặt Rủi Ro Trong Thời Đại VUCA 145
15 Mar 2024 Tê liệt vì suy nghĩ quá nhiều (Analysis Paralysis) là gì? 137
16 Feb 2024 Nghịch lý của sự hoàn hảo: AI có thể quá tốt để sử dụng? 134
11 Sep 2020 Nghịch lý kinh doanh tại Mỹ: Chăm sóc khách hàng không tốt, nhưng công ty lại lãi lớn 124
15 Sep 2020 Hai câu chuyện về dòng nước - Ao tù hay suối nguồn tươi trẻ? 120
10 Aug 2020 Bạn có biết quy tắc thất bại nhanh: Fail early, fail often, fail cheap, but always fail forward 88
26 May 2025 "Tam tịnh nhục" là gì? 71
22 Sep 2024 Hội chứng Zeigarnik – Tại sao những công việc dở dang "đọng" lại trong trí nhớ lâu hơn các công việc đã hoàn thành? 61
01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 58
01 Nov 2024 Đừng Chỉ Làm Việc, Hãy Trưởng Thành: Bốn Bài Học Từ Thiền Nhật Bản 58
02 Mar 2024 "Quán chiếu nội tâm" là gì? 52
01 Jun 2025 Người thông minh nhìn thấu 4 điều này, nhưng không bao giờ nói thấu 48
01 May 2025 Vì Sao Các Cửa Hàng Trung Quốc Không Vội Vã Phục Vụ Khách Hàng? 46
11 Mar 2025 Thiên hướng Hành động (Bias for Action) và Thiên hướng Quy trình (Bias for Process) tác động tiêu cực tới "đổi mới và sáng tạo" như thế nào? 46
17 Feb 2025 "Minh triết" là gì? Có Phải Minh Triết Giúp Bạn Thành Công Hơn Trí Thông Minh?" 43
03 Jul 2025 “Đo ni đóng giày” trong xã hội hiện đại: Xu hướng hay ngược hướng? 37
01 Jul 2020 8 Thiên Kiến Nhận Thức Mà Người Quản Lý Dự Án Cần Cảnh Giác 37
14 Jun 2025 Khi Thượng Đế muốn triệt ai, trước tiên ngài sẽ biến họ thành anh hùng 34
16 Apr 2025 Lãnh đạo linh hoạt: Hành động (Bias for Action) hay không hành động (Non-Action)? 23

Nhiều tác giả cho rằng Maslow đã xây dựng tháp nhu cầu một cách gợi ý tốt nhưng chưa chính xác. Thay vì đặt tự hiện thực hóa (self-actualization) ở đỉnh tháp sau khi các nhu cầu thấp hơn được thỏa mãn, ông cho rằng nó là nền tảng và mục tiêu cốt lõi của mọi hành động con người, kể cả khi ta đang đáp ứng nhu cầu cơ bản như ăn, kiếm tiền, hay tìm kiếm sự tôn trọng.

Tất cả nhu cầu khác chỉ là phương tiện hoặc bước đệm để đạt tự hiện thực hóa. Ở góc nhìn tâm linh, đó chính là giải thoát hay hợp nhất với Thượng đế. Dù ý thức hay không, mọi suy nghĩ, hành động, ước mơ, và động lực sống của con người đều bắt nguồn từ và hướng tới tự hiện thực hóa.

Câu chuyện nghịch lý về tháp nhu cầu – nơi nền tảng là đích đến

Nguồn: www.communicationtheory.org

Chuyện kể rằng: từ bao lâu nay, người ta quen nhìn Maslow dựng một chiếc tháp – trên đỉnh là “Tự thực hiện” (Self-actualization), như một phần thưởng sau khi người ta lần lượt lấp đầy những nhu cầu cơ bản như ăn uống, an toàn, tình yêu, tự trọng. Nhưng có một sự thật nghịch lý: có thể chiếc đỉnh ấy chẳng phải là điểm cuối. Thực ra, tự thực hiện không phải là giai đoạn cuối cùng – nó cũng là nền tảng, là cái “gien” thúc đẩy ta mọi nơi mọi lúc, từ giấc mơ giản dị cho đến khát khao sâu xa nhất của bản thể.

Dù bạn là một nhà sư buông bỏ hết để đắc đạo, hay một CEO bận rộn, sự thôi thúc tận cùng thường là tìm về bản thể mình. Bạn kiếm tiền, vì muốn bộc lộ giá trị bản thân; bạn xây dựng mối quan hệ, vì mong thấy mình trọn vẹn; bạn gõ cửa trạng thái cao nhất của bản thân – dù bạn chưa hề nhận ra. Tự thực hiện là động lực nội tại, luôn hiện diện như hơi thở, như ánh sáng nền tảng cho mọi hành động, suy nghĩ, mục đích – từ việc rất đời thường đến hướng về giải thoát tinh thần.

Vậy, một nhà sư đi tu, buông bỏ hết và đạt đắc đạo thì thuộc tầng nào trong tháp nhu cầu Maslow?

Theo lý thuyết Maslow ban đầu, tháp gồm 5 tầng: sinh lý → an toàn → xã hội → tự trọng → tự thực hiện (đỉnh). Tuy nhiên, sau này Maslow nhận ra rằng vẫn còn tầng cao hơn: đó là tự siêu việt (Self-transcendence) – tức rời khỏi cái tôi, kết nối với điều lớn lao hơn bản thân như vũ trụ, các chúng sinh, chân lý, hoặc sự hợp nhất linh thiêng.

Một nhà sư bước vào con đường thiêng liêng, buông bỏ cái ngã, đạt giác ngộ – rõ ràng vượt lên hẳn mức “tự thực hiện” cá nhân. Ông ấy sẽ thuộc về tầng tự siêu việt, nơi đã vượt khỏi cái tôi cá nhân để hợp nhất với những gì lớn lao, thiêng liêng hơn.

Kết nối mảnh ghép:

Tự thực hiện: luôn là nền tảng nội tại, động lực cho mọi hành động, kể cả những điều rất nhỏ bé.
Nhưng tự siêu việt – nơi mà nhà sư giác ngộ đặt chân – là tầng cao hơn, nơi cái tôi tan biến vào sự toàn thể, nơi tự thực hiện là khởi điểm, không phải điểm cuối.

Câu chuyện này gợi mở một cách nhìn mới: không ai bị giới hạn bởi bậc thang – bạn luôn có quyền linh hoạt dịch chuyển, và thậm chí vượt lên bậc cao nhất của bản thân, dù xã hội không công nhận. Ngay cả trong sự im lặng, tự do, bạn vẫn có thể ở đỉnh vinh quang tinh thần của mình – theo cách riêng bạn.

Tuệ Linh
TIGO MEDIA
(tổng hợp từ nguồn Internet)

A A A A

[{"displaySettingInfo":"[{\"isFullLayout\":false,\"layoutWidthRatio\":\"\",\"showBlogMetadata\":true,\"showAds\":true,\"showQuickNoticeBar\":true,\"includeSuggestedAndRelatedBlogs\":true,\"enableLazyLoad\":true,\"quoteStyle\":\"1\",\"bigHeadingFontStyle\":\"1\",\"postPictureFrameStyle\":\"2\",\"isFaqLayout\":false,\"isIncludedCaption\":false,\"faqLayoutTheme\":\"1\",\"isSliderLayout\":false}]"},{"articleSourceInfo":"[{\"sourceName\":\"\",\"sourceValue\":\"\"}]"},{"privacyInfo":"[{\"isOutsideVietnam\":false}]"},{"tocInfo":"[{\"isEnabledTOC\":true,\"isAutoNumbering\":false,\"isShowKeyHeadingWithIcon\":false}]"},{"bannerInfo":"[{\"isBannerBrightnessAdjust\":false,\"bannerBrightnessLevel\":\"\",\"isRandomBannerDisplay\":true}]"},{"termSettingInfo":"[{\"showTermsOnPage\":true,\"displaySequentialTermNumber\":true}]"}]

Nguồn

{content}