Phát biểu tại Lễ khai giảng năm học 2019-2020, GS-TS Phạm Quang Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Xã hội và Nhân văn Hà Nội gửi gắm đến cho thế hệ học sinh toàn trường mà rộng hơn là lời thức tỉnh cho mỗi chúng ta: “Trong thế giới cách mạng công nghệ 4.0, đúng là IQ (Intelligence Quotient) - chỉ số thông minh và EQ (Emotinal Quotient) - chỉ số cảm xúc là vô cùng quan trọng nhưng hơn bao giờ hết, chúng ta lại cần đến LQ (Love Quotient) - chỉ số trắc ẩn, khả năng đặt mình vào góc nhìn của người khác, thứ mà máy móc không bao giờ có”.

Như chúng ta đã biết, IQ và EQ là chỉ số vô cùng quan trong đối với mỗi chúng ta, IQ được viết tắt từ Intelligence Quotient hay còn gọi là chỉ số thông minh của con người. Khi nhắc đến IQ, chúng ta thường nghĩ ngay đến những thiên tài bẩm sinh có chỉ số cao ngất ngưởng như IQ 154, IQ 86... Theo thống kê cho thấy, IQ đóng góp tới 30% thành công trong cuộc đời của mỗi con người. “Với IQ người ta tuyển lựa bạn nhưng với EQ, người ta đề bạt bạn”. EQ thể hiện khả năng của một người hiểu rõ chính mình cũng như thấu hiểu người khác. Nó một phần là bẩm sinh nhưng cũng do giáo dục, rèn luyện, tu dưỡng mà có được. Người có EQ cao dễ dàng hòa nhập, thích nghi trong một tập thể.

---

---

---

  EQ khác với LQ như thế nào?

Trong khi EQ là một chức năng của tâm trí và cơ thể, vừa là thể chất vừa là trí tuệ thì LQ là chức năng của trái tim. LQ là năng lượng hoặc nhiên liệu tiếp thêm sức mạnh và làm sống động EQ thông qua trực giác của chúng ta. Khi có LQ, một loạt phản ứng hóa học thần kinh khác sẽ diễn ra. (While EQ is a function of the mind and body, being both physical and intellectual, LQ is a function of the heart. LQ is the energy or fuel that empowers and enlivens our EQ through our intuition. When LQ is present, a different set of neuro-chemical reactions come into play).

Tuy nhiên trong thời đại VUCA ngày càng bất ổn và khó đoán, cuộc sống này lại rất cần đến những người có LQ (Love Quotient) – chỉ số trắc ẩn, khả năng đặt mình vào góc nhìn của người khác. Nó luôn tồn tại trong trái tim của mỗi người, nảy nở lên từ những điều tốt đẹp bạn suy nghĩ. LQ là Love Quotient, là đại diện cho tình yêu, lòng vi tha và sự quan tâm dành cho những người xung quanh để thấu hiểu và cảm thông. Đó là chiếc chìa khóa mở cửa cho chúng ta gần nhau hơn, cùng xâu đắp cho một uộc sống tốt đẹp.

Chúng ta đã từng bắt gặp tình thương, tấm lòng thấu hiểu của các nhà văn với cuộc đời. Hình ảnh nhà văn Nam Cao dang đôi tay cứu vớt tâm hồn Chí Phèo – một con người lương thiện bị dồn đẩy vào con đường lưu manh, trở thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại.. Nếu như cả xã hội xa lánh, xua đuổi hắn bao nhiêu thì tác giả lại nâng niu, trân trọng và hơn hết là khám phá ra tâm hồn sâu thẳm của con quỷ dữ là một trái tim đang khao khát lương thiện trong cô độc. Thật ấm áp biết bao trước tình cảm của một nhà nhân đạo sâu sắc dành cho con người!

Thạch Lam cũng vậy, ông dành trọn tấm lòng cho những người dân phố huyện Cẩm Giàng với những người dân nghèo đang lủi thủi trong thế giới tối tăm, tù túng. “Chừng ấy người trong bóng tối đang khao khát một cái gì đó tươi sáng hơn cho cuộc sống nghèo khổ hằng ngày của họ”. Văn chương đem đến cho chúng ta những cái nhìn mới giữa một xã hội đang loạn lạc lúc bấy giờ với hình ảnh con người đang nỗ lực từng ngày hướng đến một cuộc sống tốt đẹp hơn. Bằng tấm lòng vị tha, luôn suy nghĩ về cuộc đời của con người của người nghệ sĩ, chúng ta đã phần nào cảm nhận được giá trị mà sự cảm thông, đồng cảm mang lại thật lớn lao biết bao!

IQ và EQ là những thứ tuyệt vời cần có trong vai trò lãnh đạo..."Nhưng nếu muốn được tôn trọng, bạn phải có LQ - chỉ số của tình yêu...Bộ não sẽ bị thay thế bởi máy móc, nhưng máy móc không bao giờ có thể thay thế được trái tim của bạn. " - Jack Ma, Người sáng lập Alibaba. 

Thế hệ trẻ chúng ta thật may mắn khi tiếp nhận tinh hoa của thế giới văn học để lại với nhiều bài học ý nghĩa. Trong cuộc sống ngày nay, lòng trắc ẩn xuất hiện trong gia đình, nhà trường, xã hội đến các mối quan hệ quốc gia. Đó là hình ảnh người mẹ tần tảo cảm nhận được nỗi lo lắng học tập của con để động viên, tiếp sức tinh thần, là một món quà nho nhỏ của người con dành cho bố mẹ ngày Gia đình,.. Một chút quan tâm, một chút thấu hiểu cũng là niềm vui trọn vẹn nhất trong gia đình. Thầm cảm ơn những người nhà giáo đã lặn lội từ miền xuôi xa xôi để lên núi dạy các em nhỏ con chữ! Họ cảm nhận được nỗi lòng mong mỏi được đến trường của các em. Ai cũng nghĩ rằng ngoài xã hội ngoài kia đầy rẫy lừa lọc và dối trá nhưng vẫn còn rất nhiều những người luôn mang đến cho chúng ta sự quan tâm chân thành nhất. Dịch Covid-19 để lại cho chúng ta những bài học sâu sắc nhất về lòng trắc ẩn: hình ảnh các bác sĩ ngày đêm chăm sóc bệnh nhân. Hay rộng hơn là tình hữu nghĩ giữa các quốc gia: Việt Nam đã hỗ trợ đồ dùng cho Vũ Hán- tâm dịch Covid -19 ở Trung Quốc hay kiều bào Việt ở Đức cùng nhau quyên hóp khẩu trang để gửi về quê hương đang chống dịch. Những hành động ấy đã sưởi ấm cho tâm hồn chúng ta, gắn kết con người cùng nhau yêu thương, quan tâm. Và đặc biệt, trong công việc thì lòng trắc ẩn lại quan trọng hơn bao giờ hết. Đã qua rồi cái thời kì áp đặt theo ý mình mà cần phải lăn xả, hòa mình vào công tác chung cùng mọi người. Và đó là những minh chứng sâu sắc nhất của chỉ số LQ đang thể hiện trong mỗi con người, trong cuộc sống này. Giờ thì có lẽ bạn đã biết lòng trắc ẩn là gì rồi phải không nào?

Bất kì hiện tượng nào trong thiên nhiên và xã hội đều bắt rễ từ nguồn gốc sau xa của nó. Vậy tại sao chúng ta cần phải có lòng trắc ẩn? Có người từng nói: “ Nếu bạn muốn hạnh phúc, hãy động lòng trắc ẩn”. Đúng vậy, khi chúng ta luôn suy nghĩ, thấu hiểu cho người khác mà không có chút mưu cầu thì trong sâu thẳm tâm hồn tràn ngập hạnh phúc. Và mỗi người trên đời này chẳng phải đích thân đến cuối cùng là hạnh phúc hay sao? Lòng trắc ẩn không mang lại cho bạn tiền bạc hay sự vinh hoa nhưng nó lại âm thầm giúp bạn gặt hái được những thứ có giá trị hơn. Đừng nghĩ lòng trắc ẩn là một thứ gì đó lớn lao mà chúng ta không thể thể hiện ra mà đó chỉ là những hành động giản đơn. Vậy nên, mỗi người hãy sống bằng lòng vi tha, sự cảm thông để hướng đến cuộc sống hạnh phúc hơn cho tất cả mọi người.

“Lòng trắc ẩn chính là cội nguồn của mọi đạo đức”. Nó mang đến cho chúng ta những ý nghĩa vô cùng quan trọng. Có lòng trắc ẩn, con đường ta đi sẽ trở nên sáng sủa hơn, những khó khăn cũng nhẹ đi vì có người san sẻ, những ước mơ sẽ thêm đẹp đi khi ai đó cùng ta tô vẽ,… Bên cạnh đó, lòng trắc ẩn là một phẩm chất có vai trò quan trọng đối với một người trên cương vị lãnh đạo. Khi chúng ta có nó, hiển nhiên sẽ đồng cảm và vị tha hơn với những đồng nghiệp và cấp dưới. Nó không chỉ dừng lại ở suy nghĩ mà còn là động lực để tạo ra một cuộc sống thoải mái và tươi đẹp. Lòng trắc ẩn chính là sợi dây kết nối giữa tất cả mọi người, giữa những quốc gia,… Bởi vậy, mà các doanh nhân thành đạt như Jack Ma, Jeff Weiner,.. luôn đề cao chỉ số LQ trên con đường phát triển và mở rộng kinh doanh của mình. Có thể khẳng định rằng, lòng trắc ẩn tạo nên phần “người” cho mỗi người và đặc biệt tỏa sáng, mang lại những điều tốt đẹp những người xung quanh mình.

Cũng giống như việc một đứa trẻ bắt đầu bập bẹ tập nói, sau đo nói được trôi chảy thì tập ca hát và làm thơ, lòng trắc ẩn cũng phải cần được mãi dũa qua thời gian và phải được đánh thức bởi mỗi người. Hãy thử sống chậm lại, lắng nghe mọi người, lắng nghe nhịp sống, cảm nhận những thứ tốt đẹp xung quanh. Đó có thể là một hành động đứng lên bảo vệ một con mèo đang bị đánh, một cái ôm với người bạn đang bế tắc, nhặt mảnh thủy tinh sắc nhọn để đúng nơi quy định,… Hay chăng là những phút giây nóng giận, bạn đứng trên lập trường của người đối diện để suy nghĩ: “À, tại sao mình phải nói những lời như vậy? Tại sao họ lại tức giận đến như thế? ,….để giải quyết các vấn đề nhẹ nhàng và tình cảm nhất. Máy móc có thể giúp chúng ta nhiều thứ nhưng chắc hẳn rằng tình thương và sự đồng cảm giữa những người với nhau là không thể điều khiển được. Nó xuất phát từ trái tim trắc ẩn- một trái tim chan chứa lòng vị tha, sự quan tâm, cảm thông,… Mọi điều không may mắn rồi sẽ qua đi và ánh sáng của niềm tin yêu sẽ trở lại với những tấm lòng biết suy nghĩ vì tập thể và xã hội. Dù bất kì điều gì đi chăng nữa, hãy mở lòng trao đi những gì mình có. Đừng nghĩ thế giới này đau khổ và tàn nhẫn mà hãy nghĩ về một thế giới vẫn còn có lòng người, vẫn còn san sẻ và bạn là một trong số đó. Hãy sống bằng cả tấm lòng và trái tim của mình.

Ai cũng chỉ sống một lần trên đời, mỗi hành động nhỏ hằng ngày sẽ giúp bạn sống thanh thản và được mọi người yêu quý. Nói như Jack Ma: “ Dù bạn có IQ, EQ cao đến mấy mà thiếu LQ bạn sẽ không được tôn trọng”.